Formalnie włączenie Wielkopolski do Polski nastąpiło 28 czerwca 1919 roku,  po podpisaniu traktatu wersalskiego. Przed kilkunastu miesiącami otrzymałam wielkiej wagi dokument  datowany na dzień 18.01.1927 roku zatytułowany "Protokół". Dokument ten przechowany został przez rodzinę Bronisława Kotlarskiego, który wywodził się z Kębłowa, a otrzymałam go od p. Andrzeja Kotlarskiego, który jest wnukiem Bronisława.  W załączniku znajduje się treść "Protokołu", który przytaczam w brzmieniu dosłownym i ogromnie żałuję, że dokument nie był mi znany wcześniej. Wiele osób, znajdzie w tym dokumencie potwierdzenie uczestniczenia swoich dziadków w  walkach Powstania Wielkopolskiego. W styczniowe dni warto pójść na mogiły naszych powstańców poległych w walkach 1918 1919 i oddać Im hołd, pochylić głowę. Należy wspomnieć również tych, którzy taką ofiarę byli gotowi ponieść, a los ich oszczędził i przeżyli. Wielu powstańców wielkopolskich było gnębionych ze szczególnym okrucieństwem przez hitlerowców podczas II Wojny Światowej.  My, mieszkańcy Wielkopolski potrafimy pamiętać o tych, którzy z poświęceniem i oddaniem walczyli o Wolną i Niepodległą. W Kębłowie owo pamiętanie  jest widoczne, bo  na cmentarzu parafialnym przy pomniku poległych kładzione są kwiaty, wieńce i zapalane są znicze - ognie pamięci. << Na zdjęciu Bronisław Kotlarski

Więcej o Bronisławie Kotlarskim www.leszno.interbit.pl/kotlarski.htm

Chcąc historję Powstania w Kębłowie streścić, stwierdzają niżej podpisani Walenty Kotlarski rolnik, Franciszek Kozłowski rolnik, Michał Pławiński rolnik, Stanisław Kotlarski kupiec, Andrzej Kotlarski rolnik wszyscy z Kębłowa i kupiec Bronisław Kotlarski z Leszna ul. Dworcowa 2 następujący przebieg powstania. W dniu 5go stycznia 1919 r. kiedy o zdobycie Wolsztyna toczyła się walka powstańców przeciw Grendschutzowi, zaalarmowano wszystkich byłych wojskowych celem przeszkodzenia nadejścia posiłków wojskowych z Nowejsoli, który to był na torze kolejowym Nowasól - Wolsztyn zasygnalizowany, celem dania pomocy wojsku niemieckiemu w Wolsztynie. Aby zapobiedz ewentl. informacji tutejszych urzędników niemieckich z stroną nieprzyjacielską, odebrano w dniu 5 stycznia 1919 ajenture pocztową pannie Stein i obsadzono takowe przez powstańców rolników Maxa Marcinowskiego i Józefa Kotlarskiego. Przewody telefoniczne łączące stronę niemiecką przerwano. Taksamo odebrano zawiadowczyni p. Laubsch Minna funkcję zawiadowcy stacji kolejowej i obsadzono dworzec przez powstańca Walentego Kotlarskiego. Przez takowego odebrano również stan gotówki i biletów którą odstawiono do Wolsztyna. W celu przeszkodzenia nadejściu pociągu z Nowejsoli zorganizowano dorywczo przez udzielenie różnych narzędzi tutejszego fabrykanta maszyn Roberta Marcinowskiego oddział, który w tymże dniu porozkręcał szyny toru kolejowego i takowe częściowo usunął, także przez to uniemożliwiono przejazd pociągu do Wolsztyna, który też w tymże dniu po południu o godz. 4 tej przed stację z jednym plutonem kulomiotów ciężkich nadjechał. Z powodu braku w drużynie karabinów i amunicji a niechcąc narazić ludność cywilną na niebezpieczeństwo, przystąpiono do pertraktacji z tymże oddziałem, który też nie mogąc koleją dalej ruszyć zatrzymał się na dworcu. W tym czasie wysłano do obozu powstańców w Wolsztynie kurjera z meldunkiem. Ponieważ w momencie tym rozstrzygały się w Wolsztynie losy dalszej akcji w toku pertrakcji z oddziałami grenzschuzu przysłano tu dotąd żandarma jeszcze niemieckiego z Wolsztyna z rozkazami aby tu stacjonowane wojsko z Nowejsoli się z powrotem wróciło, co też takowe uczyniło. W akcji tej wstępnej może na pozór drobnej a jednak ważnej przyczynili się dodatnio: Wita Jan, Leon Waszkowiak, śp. Stanisław Stawski, Bartłomiej Wojtkowiak, Wawrzyn Żygalski, Jan Smerdka, Józef Wita, Stanisław Wita, Józef Kryś, Tomasz Rozynek, Zając Ludwik, Szczepan Siotka (mam wątpliwość co do pierwszej litery nazwiska. przyp.E.Ś.) Michał Pławiński, Franciszek Kozłowski, Walenty Kotlarski, Bronisław Kotlarski i wielu innych których już się nie pamięta. Oddział ochotniczyków tutejszych powstańców ujął powstaniec Bronisław Kotlarski i dano nazwę drużyna Kębłowska. Stworzono lokal wartowniczy, poustawiano na zagrożonych ze strony niemieckiej punktach (przejścia mosty ect.) posterunki i powysyłano patrole. W między czasie oddziały powstańcze, które Wolsztyn zdobyły ruszyły za niemcami w kierunku Kopanicy. Ponieważ takowe za słabe były do dalszej akcji zaalarmowano przez już utworzone dowództwo w Wolsztynie na czele z popor. Siudą tutejszą drużynę o pomoc do zajęcia Kopanicy. Drużyna w sile ca 15 ludzi ruszyła do Wolsztyna z kąd po wcieleniu jej do kompaniji sierż. Tomiaka pomogła zająć Kopanicę. W dniu tym zaatakował silny patrol niemiecki posterunki w Kębłowie przyczem został raniony w rękę Józef Kryś. Wobec tego została drużyna, która znajdowała się w Kopanicy natychmiast do Kębłowa z powrotem skierowana.
 Odtąd drużyna z dnia na dzień się przez ochotników powiększała i przystąpiono do kopania rowów ochronnych, przyczółków mostowych i okopów. Odtąd przydzielono przez dowództwo z Wolsztyna sierżanta (później śp. por.) Górnego Stanisława jako dowódzce kompaniji tejże drużyny i odtąd drużyna Kębłowska była plutonem Kompaniji Górny pod dowództwem plutonu szeregowca Bronisława Kotlarskiego. Dotąd obojętnych byłych wojskowych jak i wogóle mężczyzn starano się przez propagande zbiórki zwerbować w tworzące się już oddziały wojska polskiego. Ponieważ wioska nasza jako ostatnia polska dość zagrożona była, znalazło się też zrozumienie dla samoobrony, tak że kompanja dostając już broń i amunicję była w stanie ewentl. mniejsze potyczki sama odeprzeć. W końcu stycznia pewnego poranka zaatakował nasze wysunięte posterunki silny patrol niemiecki w sile ca 20 żołnierzy ogniem karabinowym, będąc uzbrojony w ręczne granaty. Posterunki nasze zaalarmowały wartę naszą, odpowiedziały ogniem karabinowym, udały się w pościg za atakującemi zabrawszy do niewoli 2 żołnierzy i jednego ciężko rannego w brzuch podoficera. Ślady na śniegu wskazywały w kierunku uciekających żołnierzy niemieckich, iż więcej rannych być musiało. Odtąd przystąpiono do organizacji formacji wojsk polskich i tak należeliśmy odtąd do IV Baonu grupy Zachodniej. Roczniki młodsze 1895 - 1896 i 97my wycofano z Kompanii naszej do Wolsztyna, gdzie przystąpiono do formowania I Baonu 2go pułku Strzelców  Wkp. pod dowództwem por. Siudy.  Dowódce naszego t.j. sierż. Górnego mianowała w między czasie Naczelna Rada Ludowa w Poznaniu popor. I przydzielono Jego do 2 Komp. 2 pułku Strzelców  Wkp.  Dowództwo w Wolsztynie objął popor. Szcześniak i przystąpiono do tworzenia 7 pułku Strzelców Wkp. Dowódz w kompanji Górneg zlecono szereg. Bronisławowi Kotlarskiemu, dowództwo plutonu objął Max Marcinowski.  Po perbustracji frontu i oddziału naszego przez generała Dowbora - Muśnickiego nazwano kompanię naszą 4 komp. 7 pułku Strzelców Wkp.
 Ponownie wycofano pozostałe młodsze roczniki do Wolsztyna celem skompletowania całości 7 pułku Strz. Wkp i pozostałość nazwano odtąd Baon zapasowy 7 p. Strz. Wkp. który w kwietniu 1919 r. z odcinku Kębłowa i Wolsztyna wycofano i w Kościanie jako miastem garnizonowem stacjonowano. Jako komendant odcinkowy był na froncie naszym por. Bujakiewicz. Zaznaczyć wypada, że z drużyny Kębłowskiej polegli w walkach pod Łomnicą śp. Szeffler, pod Zbąszyniem śp. Wojtkowiak natomiast ciężko rannym został Andrzej Pawlik w walkach pod Babimostem - Kramskiem. Poza wymienionymi osobami zasłużonemi przysługiwał się bardzo dodatnio ówczesny sołtys Stanisław Rogoziński, fabrykant maszyn Robert Marcinowski i rolnik Szczepan Pawlik, ale jest jeszcze może wiele osób, którzy z pamięci wyśli! Obecnie w protokole niniejszym są może jeszcze braki, które na ewentualne życzenie można by uzupełnić o ile tego do historji potrzebne jest. Ewen tualne dalsze wytłomaczenia ciągu dalszego udzielić może Chorąży rezerwy kupiec Bronisław Kotlarski w Lesznie ul. Dworcowa 2.  Co do akcji w Kębłowie również rolnik Walenty Kotlarski w Kębłowie.

                     p. p . p. 

Kębłowo dnia 18.I.1927

Bronisław Kotlarski
Walenty Kotlarski III 
Michał Pławiński 
Stanisław Kotlarski
Franciszek Kozłowski
Andrzej Kotlarski
 

Napisała : Eugenia Świetlińska - Pięta
Wolsztyn, 27 grudnia 2004 r.